شکم درد یکی از شایع‌ترین دلایل مراجعه مردم به پزشک است. احساس درد در ناحیه شکم می تواند گیج کننده باشد. در صورت بروز ناگهانی درد در سمت چپ شکم با شدت زیاد پزشک ممکن است آزمایش های تصویربرداری از جمله سی‌تی اسکن را برای تشخیص دلیل این شرایط تجویز کند.
در شرایطی که دلایلی جدی مانند پارگی آنوریسم آئورت شکمی، پیچ خوردگی یا سوراخ شدن روده، و جریان خون کم به روده ممکن است نیازمند عمل جراحی فوری برای اصلاح باشند، بسیاری شرایط دیگر می توانند در مطب پزشک بدون مشکلی خاص ارزیابی شوند.
تعیین مکان درد
هنگام تشخیص دلیل شکل گیری درد در سمت چپ شکم، پزشک ابتدا مکان دقیق درد را مشخص خواهد کرد. اگر درد بیشتر در قسمت بالا سمت چپ شکم احساس می شود، می تواند با دلایل معده ای یا کلیوی مانند سوء هاضمه، گاز بیش از حد، رفلاکس، گاستریت، اولسرها، و سنگ های کلیه مرتبط باشد. احساس درد در قسمت پایین سمت چپ شکم ممکن است با مشکلات روده بزرگ مانند دیورتیکولیت و کولیت، مشکلات زنانه مانند کیست های تخمدان یا آندومتریوز، یا مشکلات مرتبط با بیضه در ارتباط باشد.
افزون بر درد، پزشک علائم دیگر مانند تب، مدفوع خون آلود، حالت تهوع و استفراغ مداوم، کاهش وزن، یا تغییر در شرایط ادرار را بررسی خواهد کرد. همچنین، این که درد با بی حسی، سوزش، گزگز یا خارش پوست همراه است یا خیر بررسی می شود.
دیورتیکولیت
دیورتیکولیت به التهاب دیورتیکول ها در دیواره روده بزرگ گفته می شود. دیورتیکولیت یکی از شایع‌ترین دلایل احساس درد در سمت چپ شکم محسوب می شود و معمولا با تب، تغییر در عادات اجابت مزاج، گاهی اوقات مدفوع خون آلود، و لرز همراه است. از دیگر علائم این شرایط می توان به حالت تهوع و بی اشتهایی اشاره کرد. در موارد جدی، دیورتیکولیت می تواند به خونریزی، عفونت، یا بروز انسداد منجر شود. تشخیص این بیماری به یک معاینه بدنی و همچنین آزمایش های تصویربرداری و آزمایشگاهی نیاز دارد. درمان دیورتیکولیت به تجویز آنتی بیوتیک ها نیاز دارد. موارد پیچیده‌تر ممکن است به اقدامات جدی‌تر و حتی عمل جراحی نیاز داشته باشند.
کولیت
کولیت به التهاب روده بزرگ گفته می شود و علائم آن به تدریج و آهسته‌تر از علائم دیورتیکولیت ظاهر می شوند. تغییرات در عملکرد روده، از جمله بروز اسهال و اسهال خونی، از علائم کولیت هستند. کولیت می تواند به واسطه عفونت ها، مسمومیت غذایی، و خونرسانی ضعیف یا در نتیجه کولیت زخمی، نوعی اختلال التهابی روده ناشی از واکنش غیرطبیعی سیستم ایمنی در روده بزرگ، شکل بگیرد.
گاستریت
اصطلاح گاستریت برای شرایطی که شامل التهاب دیواره داخلی معده می شوند، به کار می رود. التهاب می تواند به واسطه عوامل مختلفی از جمله عفونت ها، استفاده منطم از داروهای مسکن و داروهای دیگر، یا نوشیدن الکل شکل بگیرد. علائم گاستریت ممکن است به صورت ناگهانی (گاستریت حاد) یا به تدریج (گاستریت مزمن) شکل بگیرند و در برخی موارد، گاستریت می تواند به بروز اولسرها منجر شود. اولسرها و گاستریت برخی از شایع‌ترین دلایل احساس درد در قسمت بالایی شکم هستند که این درد ممکن است هنگام شب تشدید شود و پس از غذا خوردن کاهش یابد. این شرایط می توانند با حالت تهوع و استفراغ نیز مرتبط باشند. تشخیص زودهنگام گاستریت اهمیت دارد زیرا درمان به موقع بسیار موثرتر خواهد بود.
زونا
اگر در گذشته به آبله مرغان مبتلا شده اید، ویروس واریسلا زوستر می تواند پیش از این که به شکل زونا باز گردد، برای ده ها سال در بدن به صورت خاموش باقی بماند. اگر احساس درد در سمت چپ شکم با علائم پوستی مانند یک راش، بی حسی، یا سوزش همراه است، پزشک احتمال ابتلا به زونا را بررسی خواهد کرد.
آنوریسم آئورت شکمی
این یکی از ترسناک‌ترین مشکلاتی است که می توانید با آن مواجه شوید زیرا آئورت یک رگ خونی اصلی است که وظیفه خونرسانی در بدن را بر عهده دارد. آنوریسم آئورت شکمی یک برآمدگی است که در دیواره آئورت ایجاد شده و اغلب به تدریج و بدون ایجاد علامتی خاص رشد می کند. پارگی آنوریسم می تواند زندگی فرد را در معرض خطر قرار دهد. با بزرگ شدن آنوریسم آئورت شکمی، برخی افراد ممکن است نبض در نزدکی ناف خود، درد عمیق مداوم در شکم، کناره های شکم یا پشت را احساس کنند. در صورت مواجهه با هر یک از این علائم باید بلافاصله برای بررسی دقیق شرایط به پزشک مراجعه کنید.
سوء هاضمه
همه ما با احساس ناراحتی و سنگینی بیش از حد پس از غذا خوردن، نفخ، احساس سوزش در روده و آروغ زدن آشنا هستیم. این شرایط که به نام سوء هاضمه شناخته می شود می تواند به واسطه رژیم غذایی نامناسب، اضطراب، واکنش به داروها، بارداری، یا بیماری شکل بگیرد. انواع مختلفی از داروهای بدون نسخه برای درمان سوء هاضمه در دسترس هستند، اما اغلب ارزیابی و ایجاد تغییر در رژیم غذایی موثرترین روش برای درمان آن است.
کیست های تخمدان
تخمدان ها در قسمت پایین شکم در دو طرف رحم قرار دارند. برخی زنان ابتلا به کیست های تخمدان را تجربه می کنند که کیسه های حاوی مایع هستند. کیست های تخمدان معمولا بدون درد هستند و خودبخود از بین می روند. بسیاری از زنان حتی از شکل گیری کیست آگاه نمی شوند. با این وجود، در برخی موارد، کیست های تخمدان می توانند موجب احساس درد در لگن شوند. اگر دردی تیز در سمت چپ شکم را احساس می کنید که با تب، سرگیجه یا تپش قلب همراهی می شود، این شرایط ممکن است به پارگی کیست یا پیچ خوردگی تخمدان اشاره داشته باشد که هر دو مورد به درمان فوری نیاز دارند. در شرایطی که راهی برای پیشگیری از بروز یک کیست تخمدان وجود ندارد، امکان شناسایی آنها در معاینات منظم لگن یا از طریق سونوگرافی وجود دارد.
سنگ های کلیه
سنگ های کلیه افزون بر احساس درد در ناحیه شکم می توانند موجب علائم ادراری، مانند ناراحتی و درد هنگام دفع ادرار، تغییر رنگ و بوی بد ادرار یا تکرر ادرار شوند. مصرف آب ناکافی، ورزش (بیش از حد زیاد یا بیش از حد کم)، چاقی، جراحی کاهش وزن، یا مصرف غذاهایی حاوی نمک یا شکر زیاد از جمله دلایل تشکیل سنگ های کلیه هستند. تامین آب مورد نیاز بدن بهترین روش برای پیشگیری از تشکیل و رفع درد سنگ های کلیه است. در مواردی که سنگ به طور طبیعی دفع نمی شود، ممکن است به استفاده از دارو یا انجام عمل جراحی برای خارج کردن آن نیاز باشد.
کشیدگی عضله شکم
موارد بسیاری وجود دارند که می توانند موجب کشیدگی عضله شکم شوند، اما کشش بیش از حد یا ورزش بیش از حد از شایع‌ترین دلایل محسوب می شوند. کشیدگی عضله شکم همانند یک کرامپ عضله احساس می شود که می تواند با درد حاد، کبودی، تورم یا اسپاسم ها همراه باشد. استراحت و استفاده از کمپرس سرد برای تسکین درد بهترین روش ریکاوری است.
بیماری التهابی لگن
بیماری التهابی لگن یک عفونت و التهاب اندام های لگنی در زنان از جمله رحم، لوله های فالوپ، تخمدان ها و دهانه رحم است. امکان درمان این شرایط با آنتی بیوتیک ها وجود دارد. بیماری التهابی لگن اغلب به واسطه بیماری های منتقله از طریق رابطه جنسی رخ می دهد و از هر هشت زن مبتلا به آن، یکی از آنها دشواری در باردار شدن را تجربه خواهد کرد. بیماری التهابی لگن ممکن است موجب هیچ علامتی نشود، اما در موارد دیگر می تواند با شکم یا لگن درد، تب، ترشحات واژنی، دفع ادرار دردناک، یا رابطه جنسی دردناک همراه باشد.
گاز
آروغ زدن، نفخ، و درد یا ناراحتی در قسمت شکم همگی از علائم گاز هستند که بخشی عادی از روند گوارش است. گاز معمولا دردناک نیست، اما می تواند آزاردهنده و خجالت آور باشد. گاز بیشتر مواقع به واسطه بلعیدن هوا در نتیجه فعالیت هایی مانند آدامس جویدن، مصرف سریع غذا یا نوشیدنی یا تجزیه برخی مواد غذایی توسط باکتری ها در روده بزرگ شکل می گیرد. رژیم غذایی اغلب دلیل اصلی تولید گاز بیش از حد است. برخی افراد مبتلا به بیماری هایی مانند سندرم روده تحریک پذیر یا عدم تحمل لاکتوز احتمال بیشتری دارد تولید بیش از حد گاز را تجربه کنند.
فتق
فتق به واسطه تغییر محل اندام های بدن به سایر حفره ها یا بافت های مجاور آن رخ می دهد. انواع مختلفی از فنق وجود دارند اما شایع‌ترین آن فتق اینگوینال یا مغبنی است که بیرون زدگی روده موجب یک برآمدگی در ناحیه شکم یا کشاله ران می شود. درد ممکن است هنگام سرفه، خنده، ورزش، یا زور زدن تشدید شود. ممکن است برای درمان فتق به عمل جراحی نیاز باشد، از این رو باید با یک پزشک مشورت کنید.
انسداد روده
این شامل بروز انسداد کامل یا جزئی در روده کوچک یا روده بزرگ می شود که از روند عادی گوارش جلوگیری می کند. از دلایل شایع انسداد روده می توان به بافت زخمی ناشی از یک عمل جراحی، فتق، و تومورها اشاره کرد. از علائم یک انسداد روده ای می توان به درد، تورم شکم، و بی اشتهایی اشاره کرد. درمان با توجه به منبع و شدت انسداد می تواند متفاوت باشد، اما انسداد می تواند به اندازه ای شدید باشد که فرد در بیمارستان بستری شده و حتی به عمل جراحی نیاز باشد. از این رو، اگر با ناتوانی در عبور گاز یا مدفوع مواجه هستید، مراجعه به پزشک برای بررسی دقیق شرایط اهمیت داد. از عوارض انسداد روده می توان به پارگی در دیواره روده یا عفونت اشاره کرد.
